Feeds:
Posts
Comments

Archive for February, 2013

स्रोत: ई-कान्तिपुर

-झमक घिमिरे

यतिबेला मलाई प्रजातन्त्र स्वतन्त्रताको कुरो गर्दा हिमालसँग सोध्न मन लाग्छ- तँ कहिले कुण्ठित थिइस् ?’ पहाडसँग सोध्न मन लाग्छ- तँ कहिले बन्धनभित्र थिइस् ?’ अनि तराई मधेससँग सोध्न मन लाग्छ- तँ पनि कुन सीमाभित्र बाँधिएको थिइस् । कुनै बन्धन र सीमाभित्र छैनन्, कुनै कुण्ठाभित्र पनि छैनन् । तर बन्धन केको ? कुण्ठा केको ? सीमा केको ? र विवाद केको ? उही मान्छेको ? त्यसो भए सबै कुराको जड मान्छे हो । यो समयमा पनि हिमालको भारी बोकेर पेट पाल्ने लाक्पाले प्रजातन्त्रको अनुभूति गर्नपर्‍यो । उसको जीवनशैलीमा के परिवर्तन ैल्यायो ? पहाडको दिनभरि मजदुरी गरेर आफ्ना बचेरा पाल्ने भुन्टे दाइको दिनचर्यामा के फरकपना देखियो ? अनि तराई, मधेसको दिनरात नभनी पसिना बगाएर खाने रामझिगान पासवानको जिन्दगीमा के उपलब्धि भयो ? तलका मान्छेहरूका लागि हिजो पनि उस्तै थियो, आज पनि उस्तै छ । सायद भोलि पनि उस्तै हुनेछ । यहाँ काम गरेर बाँच्ने मान्छेहरूको श्रमसँग सरोकार होइन, तर प्रजातन्त्र र स्वतन्त्रताले उनीहरूको जिन्दगीलाई के कतिको सकारात्मक प्रभाव पार्‍यो भन्ने सवाल उठाउन खोजिएको हो ।

(more…)

Read Full Post »

स्रोत: नेपाल साप्ताहिक

-मनबहादुर बस्नेत

“रेस्टुराँमा छिर्नासाथै नेपालीहरू आधा घन्टा जति मेनु पल्टाउँछन्। अन्त्यमा चाहिँ मःम अर्डर गर्छन्,” कांग्रेस सभासद् गगन थापालाई एक वर्षअघि ‘नेपालीको स्वभाव’ शीर्षकमा यस्तै इमेल आयो। सुन्दा उट्पट्याङजस्तो लागे पनि इमेलमा लेखिएको कुराले गगनको मन छोएछ। “यसो सोच्दा त म पनि यही स्वभावको पो रहेछु,” आफ्नो खानपिन स्वभावबारे उनी निचोड सुनाउँछन्, “रेस्टुराँ पुग्दा कसो कसो मःम नै अर्डर गरिंदो रहेछ। अब त मःम जीवनको एक अंग नै भइसक्यो।”

गगनको जस्तै धेरै सहरयिाको अभिन्न खाना बनेको छ, मःम। २०३८ सालदेखि वसन्तपुरको प्याफलमा सोखका रूपमा मःम बेच्न थालेका अशोक विनायक मःम पसलका सञ्चालक गंगाराम श्रेष्ठको अनुभवमा उतिबेला फाट्टफुट्ट मानिसले मात्रै मःमको स्वाद लिने गर्थे। “त्यतिबेला कसैकसैले मात्र खान्थे,” श्रेष्ठ ती दिन सम्झन्छन्, “कतिपय त लुकेर खान्थे। औँसी, पूणिर्माका दिन मःमको बिक्री शून्य हुन्थ्यो।”

(more…)

Read Full Post »

स्रोत: कान्तिपुर

-साधना प्रतीक्षा

हरेक वर्ष पुस शुक्लपूणिर्मा देखि माघ शुक्लपूणिर्मा सम्म हिन्दु नारीहरूले अत्यन्त श्रद्धासाथ श्री स्वस्थानीको व्रत गर्ने परम्पराअनुरूप यस वर्ष पनि व्रत गरिरहेका छन् । विगतका तुलनामा हाल व्रतालुको संख्या बढ्दो र व्रत गर्ने तरिका पनि औपचारिक बन्दै गएको देखिन्छ । शाली नदीमा स्नान गर्ने मात्र नभएर त्यहीँ बसेर महिनादिनभरि विधिपूर्वक व्रतको अनुष्ठान गर्ने महिलाहरूको संख्या उल्लेख्य रहेको छ । कति महान् छन्, हिन्दु नारीहरू ! पुस-माघको जाडोमा घरमा आगो तापेर वा वातानुकूलित कोठामा आनन्दसँग नबसेर नदी तटका धर्मशालामा बसेर महिना दिन लामो व्रत गर्छन्, आफ्नो परिवारको मंगल कामना गर्दै । तर विडम्बना ! नारीरूले गर्ने नारीरूपी स्वस्थानी देवीको व्रतकथामा उल्लिखित व्रतविधि अनुसार व्रत पूरा गरेपछि प्रसाद झिक्ने प्रसंगमा एक सय आठ विविध प्रसाद सामग्रीमध्ये आठ-आठ छुट्याएर ‘…पतिलाई दिनु, पति नभए छोरालाई दिनु, छोरो नभए मीत छोरालाई दिनु, मीत छोरो पनि नभए मेरो फलानो कामना सिद्ध होस् भनी गंगामा बगाउनु’ भनेर लेखिएको छ । कति ठूलो विभेद गरिएको छ यहाँ छोरीमाथि । त्यो प्रसाद पति नभए मीत छोराको सट्टा आफ्नै छोरीलाई दिनु भनिएको छैन ।

(more…)

Read Full Post »