कुन्नि केल्ले नायक् भा’छौ, ठोकुवा गर्ने ठाँट देख्दिन
बिंडै थाम्न आ’का र’छौ, सबको बन्ने आँट देख्दिन
**
अनपढ् त अन्धै भन्लाऊ, पढ्नेलाई नि ढाँटी खायौ
सदाबहार् खराब् खेती, राहत् फल्ने फाँट देख्दिन
**
Archive for March, 2011
गजल
Posted in गजल on 03/16/2011| Leave a Comment »
गिद्ध बचाउन पखेटामा क्यामेरा
Posted in समाचार (News/Info) on 03/15/2011| Leave a Comment »
स्रोत: नागरिक दैनिक
-श्याम भट्ट
लोपोन्मुख प्रजातिका गिद्दका गतिविधि अब कम्प्युटरबाटै अवलोकन गर्न पाइने भएको छ। उड्नै लागेका गिद्दका चल्लामा भूउपग्रह (जिपिएस सिस्टम) जडान गरी यस्तो व्यवस्था मिलाउन लागिएको हो। सरकार र पन्छी संरक्षण संघको संयुक्त पहलमा दुई दसकयता अस्तित्व संकटमा रहेका डंगर प्रजातिका गिद्दका गतिविधि अध्ययन गर्न आइतबार रूपन्देही र कपिलवस्तुका गुँडबाटै छवटा चल्ला ल्याएर तिनका पखेटामा जिपिएस ट्रान्समिटर जडान गरिएको हो। बेलायतको ‘रोयल सोसाइटी फर प्रोटेक्सन अफ बर्डस’ले प्रयोग गरिरहेको स्याटलाइटले गिद्दका पलपलका सूचना प्रवाह गर्नेछ।
सिजो लेखनको अभ्यास
Posted in साहित्य बारे on 03/14/2011| Leave a Comment »
स्रोत: गोरखापत्र
– किशोर पहाडी
‘सिजो’ कोरियाली काव्य लेखनको एउटा शैली हो । कविताको जापानी शैली ‘हाइकु’ भएझैं कोरियामा धेरै वर्षअघिदेखि ‘सिजो’ लेखिँदै आएको रहेछ । धेरै वर्षको अर्थ करिब करिब ७०० वर्षअघिदेखि ।
‘सिजो’ विशेषतः तीन हरफमा रचना हुन्छ । यसका ६ वटा वाक्यपद्धति हुने गर्दछन् । हरेक शब्द २ देखि ७ अक्षरका हुने गर्दछन् । यसलाई सरल रूपमा भन्ने हो भने ‘सिजो’ तीन हरफ तथा १४ देखि १६ अक्षरमा लेखिन्छ । यसमा जम्माजम्मी ४४ देखि ४६ अक्षर हुने गर्दछन् ।
यती र यथार्थ
Posted in समाचार (News/Info) on 03/14/2011| Leave a Comment »
स्रोत: गोरखापत्र
-नारायण ढकाल
यती (हिममानव) का बारेमा विभिन्न लेख एवं पुस्तकहरू पाइन्छन् । यतीकै नाम राखेर नेपालमा विभिन्न होटलहरू देखि लिएर वायु सेवा कम्पनीहरू सञ्चालन भइरहेको पाइन्छ । यहाँ यतीका बारेमा रोचक जानकारी दिने प्रयत्न गरिएको छ । तिब्बती भाषामा घृणित हिममानव भनेर चिनिने यसलाई हिमालय क्षेत्रमा ‘यति’ भनेर चिनिन्छ । एसियामा उत्तरमा गोवी मरुभूमि र दक्षिणमा आसाम सम्म यसलाई मेटी, सुकपा, मिगो, कामी र यस्तै अन्य नामबाट चिनिन्छ । त्यस्तै अमेरिकामा यसलाई बिगफुट (Big Foot) र क्यानाडामा यसलाई सास्क्वाच (Sasquatch; mythical giant apes?) भनेर चिनिन्छ । हिमालमा अर्थात् हिउँमा बस्ने यो जीव नेपाल, भारत र तिब्बतमा रहेको विश्वास गरिन्छ । यतीले याक र भेडा खान्छ भन्ने विश्वास गरिन्छ । यस क्षेत्रका स्थानीयहरूका अनुसार दक्षिण एसियाको उच्च हिमाली क्षेत्रमा यो बस्दछ । नेपाली शेर्पा र तिव्वतीहरूका अनुसार यती विभिन्न प्रकारका हुन्छन् । ठुलो जातको यती मानिस र लामो पुच्छर भएको बाँदरको वर्णसंका जस्तो हुन्छ । यो राम्रोसँग उभिन सक्दछ । यो दुई मिटरभन्दा अग्लो हुन्छ र यसको गाढा-खैरो, कालो रौँ हुन्छ । त्यस्तै अर्को प्रकारको यती औसत मानिस भन्दा सानो हुन्छ र रातो-खैरो छाला हुन्छ । यी यतीहरूमा दुई कुरामा समानता पाइन्छ । त्यो के भने यिनीहरू राम्रो सँग दुई खुट्टामा उभिन सक्छन् र यिनीहरू सबै रहस्यमय छन् ।
स्तन क्यान्सर
Posted in स्वास्थ्य on 03/13/2011| Leave a Comment »
स्रोत: नेपाल साप्ताहिक
-डा. रवीन्द्र पाण्डे
स्तनका कोषहरू असामान्य रूपमा वृद्धि हुन थालेपछि स्तन क्यान्सरको सम्भावना हुन्छ। साधारणतया कोषहरूको वृद्धि र विभाजन शरीरको आवश्यकता अनुसार हुन्छ। तर, जब शीघ्र रूपमा र धेरै मात्रामा कोषहरू वृद्धि र विभाजन हुन्छन्, पुराना कोषहरू टाँसिएर रहन्छन्, तब गिर्खा वा ट्युमर बन्ने प्रक्रिया सुरु हुन्छ। त्यो प्रक्रिया क्यान्सर नहुने वा हुने दुवै प्रकृतिको हुनसक्छ। क्यान्सर हुने प्रकृतिका ट्युमरले नजिकका तन्तु तथा अवयवहरू नष्ट गर्छन्। ती ट्युमर शरीरको अन्य भागमा फैलिन सक्छन्, शल्यक्रिया गरेर हटाए पनि फेरी उत्पन्न हुन्छन् र धेरै खतरनाक हुन्छन्। स्तन क्यान्सर प्रायः दुग्ध उत्पादन गर्ने नलीबाट सुरु हुन्छ तर कहिलेकाहीँ तन्तुहरूको झुप्पाबाट पनि सुरु हुन्छ। स्तन क्यान्सर शरीरको कुनै पनि भागमा फैलिन सक्छ। स्तन क्यान्सर फैलिएमा हड्डी, कलेजो, फोक्सो तथा मस्तिष्कमा पनि ट्युमर हुन सक्छ।
मृगौला बचाऔं मुटु जोगाऔं
Posted in स्वास्थ्य on 03/13/2011| Leave a Comment »
स्रोत: कान्तिपुर
-अतुल मिश्र
अध्ययनहरू अनुसार “उच्च रक्तचाप” र “मधुमेह रोग” मृगौला फेल हुने एउटा प्रमुख कारण हो । यस्तै उच्च रक्तचाप मृगौलाले काम गर्न छोड्ने २७ प्रतिशत नयाँ केसका लागि जिम्मेवार समेत छ ।
‘मृगौला रोग भएका रोगीमा मुटु रोगले मर्ने आठगुणा बढी सम्भावना हुन्छ,’ त्रिवि शिक्षण अस्पताल, महाराजगंजकी कन्सलटेन्ट नेफ्रोलजिस्ट र ट्रान्सप्लान्ट फिजिसियन डा. दिव्यासिंह शाह भन्छिन्, ‘यो संख्या क्यान्सरले मृत्यु हुनेहरू भन्दा धेरै बढी हो ।’
जापानमा महाभूकम्प
Posted in समाचार (News/Info) on 03/11/2011| Leave a Comment »
स्रोत: ई-कान्तिपुर
-एजेन्सीहरु
टोकियो, जापान। जापानमा शुक्रबार (२०६७, फागुन २७ गते) शताब्दीकै शक्तिशाली भूकम्प गएको छ । भूकम्प र त्यसका कारण लगत्तै आएको सुनामीबाट कम्तीमा ३ सयको मृत्यु भएको छ । स्थानीय समय अनुसार दिउँसो पौने ३ बजे राजधानी टोकियोबाट ३ सय ७३ किलोमिटर उत्तरपूर्वी भागमा केन्द्रविन्दु भएको ८ दशमलव ९ रेक्टर स्केलको भुइँचालो गएको हो ।
प्रहरीका अनुसार सेन्डाई सहरमा मात्रै २ सयदेखि ३ सय शव फेला परेका छन् । अरू धेरै हराइरहेका छन् । जेनेभास्थित रेडक्रसले भूकम्पका कारण प्रशान्त क्षेत्रमा उठेको सुनामी त्यस क्षेत्रका टापुहरूभन्दा पनि अग्लो हुन सक्ने चेतावनी दिएको छ ।
बाथ
Posted in स्वास्थ्य on 03/10/2011| Leave a Comment »
स्रोत: कान्तिपुर
-अतुल मिश्र
आधा रातमा खुट्टाको बुढीऔंलामा अचानक पीडा अनुभव हुन्छ ? जोर्नी रातो हुन्छ, थिच्दा खाडल बन्छ वा ज्वरो आउँछ ? बुढीऔंलाको जोर्नीमा एकतिर वा दुईतिर सुन्निन्छ ? कहिलेकाहीँ नमज्जाले दुख्छ कि ? यस्तो भए तुरुन्त चिकित्सकको सल्लाह लिनोस् । तपाईंलाई अर्थ्राइटिस अर्थात् बाथ रोग हुन सक्छ।
हाडजोर्नी विशेषज्ञकहाँ पुग्ने गरेका बाथ रोगीको तथ्यांक विश्लेषण गर्दा नेपालको करिब पाँच प्रतिशत जनसंख्या बाथ रोगबाट प्रभावित छ । ‘हाम्रो मुलुकमा मुख्यतः रुम्याटाइड अर्थ्राइटिस र गाउट अर्थ्राइटिसका रोगी बढी छन्,’ – नेपाल मेडिकल कलेज, अत्तरखेलका हाडजोर्नी शल्यचिकित्सक प्रा.डा. रामकेवल साह भन्छन् । गाउट अर्थ्राइटिसलाई नेपालीले बाथ रोग (गठिया) का रूपमा बुझ्ने गरेका छन् ।
मृगौला बचाऔं, मुटु जोगाऔं
Posted in स्वास्थ्य on 03/09/2011| 1 Comment »
स्रोत: कान्तिपुर
-डा. संजीवकुमार शर्मा
इन्टरनेसनल सोसाइटी अफ नेफ्रोलोजी र इन्टरनेसनल फेडरेसन अफ किड्नी फाउन्डेसन्सले संसारभर “विश्व मृगौला दिवस” आज मार्च १० तारिखका दिन मनाउँदैछन् । “मृगौला बचाऔं, मुटु जोगाऔं” भन्ने मूल नाराका साथ यो वर्ष मुटु र मृगौला दुवैको महत्त्वलाई मनन् गर्दै दुवैलाई स्वस्थ राख्ने हरसम्भव प्रयासमा हामी सबै लाग्नुपर्ने दृढताका साथ समाजलाई झक्झकाउने कार्यहरूले गति पाउने विश्वास लिइएको छ ।
मृगौला र मुटु बीचको सम्बन्ध
शरीर सञ्चालनमा मुटु र मृगौला दुवैको महत्त्वपूर्ण भूमिका हुन्छ । कुनै एकलाई असर पर्यो भने स्वतः अर्कोलाई असर पर्ने हुन्छ । पूर्वाञ्चलका करिब ३५ हजार सर्वसाधारणको घरदैलोमै पुगी केही वर्षदेखि हामीले गरेको अध्ययन-अनुसन्धानबाट पिसाबमा प्रोटिन जानु एवं मृगौलाको शुद्धीकरणको दर घट्ने घटनाले कार्डियोभास्कुलर रोगको जोखिम २० प्रतिशतले बढ्ने देखिएको छ । जसलाई हामीले अन्तर्राष्ट्रिय जर्नलमार्फत सन् २०१० मा सार्वजनिक गरेका थियौं ।
सन्त, शान्त र शालीन
Posted in समाचार (News/Info) on 03/04/2011| Leave a Comment »
स्रोत: कान्तिपुर
– कुलचन्द्र न्यौपाने
गोरखाका पुरोहित यज्ञेश्वर भट्टराईका छोरा श्रीपति पृथ्वीनारायण शाहसँग काठमाडौं आएर दरबारमा पुरोहित भई बसेका थिए । उनका पुस्ता क्रमशः विष्णुहरि, कृष्णलाल, मोदिनीधर, कमलकान्त, विश्वनाथ हुँदै संकटाप्रसादमा आइपुगे । संकटाप्रसादका चार छोरा नै प्रजातान्त्रिक आन्दोलनमा होमिए । तीमध्ये अग्र मोर्चामा थिए- कृष्णप्रसाद ।
‘राजनीतिक दर्शनले मात्रै देश विकास र आधारभूत मानव अधिकारको प्रत्याभूति सम्भव छैन, त्यसका लागि त्याग, तपस्या, समर्पण र प्रतिबद्धता त्यत्तिकै आवश्यक हुन्छ,’ कृष्णप्रसाद बारम्बार भन्ने गर्थे । त्याग र समर्पणलाई व्यवहारमा उतार्ने प्रयास गरेका भट्टराई नेपाली राजनीतिक फाँटमा विरलै रहेका निष्कलंक राजनेता हुन् । प्रजातन्त्र पुनर्बहालीपछि प्रधानमन्त्री भएकामध्ये सबैजसो आर्थिक विवादमा परे तर भट्टराई एक्ला त्यस्ता पात्र हुन्, जसले स्वच्छ छवि जोगाइछाडे ।
सिर्जना-सुनगाभा 