सिर्जना-सुनगाभा

स्रोत: कान्तिपुर

-निर्मल श्रेष्ठ

हङकङ। विश्व चर्चित सांघाई वल्र्ड एक्स्पोमा प्राचीन वास्तुकलाको सम्मिश्रण सहित नेपालले बनाएको कलात्मक मण्डला एक्स्पोकै आकर्षण बनेको छ । वैशाख १८ मा भव्य शुभारम्भ हुने एक्स्पो मंगलबारदेखि परीक्षण सञ्चालनमा छ । परीक्षणका क्रममा प्रति दिन दुई लाखलाई एक्स्पो अवलोकनको निम्तो दिइएको छ । ‘परम्परागत वास्तुकला र संस्कृति झल्कने नेपाली मण्डला सबैको आकर्षण बनेको छ,’ Nepal Pavilion का निर्देशक विनायक शाहले भने, ‘काठमा हातले कुदिएका कलात्मक बुट्टाबारे अधिकांशले रुचिपूर्वक जिज्ञासा राख्ने गरेका छन् ।’

नेपाल-चीन सम्बन्धका सूत्रधार अरनिकोका नामबाट यसको नाम ‘नेपाल अरनिको सेन्टर’ मण्डला नामाकरण गरिएको छ । एक्स्पो स्थलमा नेपालका लागि बाह्र हजार वर्गमिटर क्षेत्रफल छुट्याइएको छ । त्यस मध्ये करिब छत्तीस सय वर्गमिटरमा विश्व सम्पदामा सूचीकृत काठमाडौं वसन्तपुर दरबार क्षेत्रको झल्को दिने मण्डला बनाइएको छ । कलात्मक झ्याल-ढोका, बुट्टेदार इँटा र झङि्गटीका छाना भएका परम्परागत शैलीका घरहरू, चौबीस मिटर अग्लो बौद्ध स्तुपा र पोखरी मण्डलाका आकर्षण हुन् ।

(more…)

Read Full Post »

स्रोत: कान्तिपुर

-मोहन शाही

डोटी। सडक सुविधा नपुगेका गाउँमा समेत पक्की घर लगाउने होडबाजी पछिल्लो समय जहीतहीं चलेको पाइन्छ । तर राजमार्ग संगै जोडिएका अछामका केही गाविसका बासिन्दाहरु भने  घरमा पत्थरको छाना लगाउनु परम्परा र संस्कार विरुद्धको रुपमा मान्दै आएका छन् ।

पात्थरको छाना लगाए देवी देउता रिसाउछँन् भन्ने मान्यता अछाममा अझै मानिंदै आएको छ ।

पहलमान सिं स्वाँर राजमार्ग संगै जोडिएका गाविसहरुमा यस्तो परम्परा देख्न सकिन्छ । अछाम र डोटीको सिमानामा रहेका दुनी,पाताल,मार्कु र वुढाकोट गाविसका वासिन्दाले देवी देउतालाई खुसी पार्न खरको छाना लगाउने गरेका छन् । (more…)

Read Full Post »

स्रोत: कान्तिपुर

-दीपेन्द्र बडुवाल

उपरदाङगढी, चितवन।  ‘गढी भित्रै पर्यटक बस्छन्,’ १० वर्षदेखि निःशुल्क संरक्षण गर्दै आएका होमबहादुर बुढाथोकीले भने, ‘आगो बालेर भोज गर्छन् ।’ उनले भनेजस्तै वर्गाकार गढीका ठाउँ ठाउँमा चुलो बनाइएको छ । कोइला र खरानी छरपष्ट देखिन्छ । फोहोर उस्तै छ । कहीं पर्खाल भत्किंदै छ ।

‘पूरा सफाइ गर्न ६५ दिन लाग्छ,’ दृष्टि कमजोर भएकाले पहिरेको कालो चश्मामा उनले फित्ता हालेका छन । सफाइ गर्ने उनको भर्‍याङ स्थानीय युवाले भाँचिदिए । भर्‍याङ गढी भित्रको ऐतिहासिक कुवामा थन्काइएको छ । गढीका अग्ला पर्खाल सफा गर्दा भर्‍याङ जरुरी पर्छ । ‘बाँस खोजेर कामचलाउ बनाएको थिएँ,’ उनले भने, ‘भर्‍याङ सँगै मन पनि भाँचियो ।’

(more…)

Read Full Post »

स्रोत: कान्तिपुर (सम्पादकीय)

सर्वसाधारण जनतालाई सुरक्षा प्रबन्ध गर्ने जिम्मेवारी बोकेका प्रहरी अधिकारीहरूकै घर लुटिन थालेपछि सुरक्षा प्रशासनमाथि गम्भीर प्रश्न खडा भएको छ । प्रहरी प्रधान कार्यालयको सुरक्षा महाशाखा हेर्ने डीआईजी विश्वराज शाही आफैं डकैतीमा परेका छन् । शुक्रबार राति चार जनाको हतियारधारी समूहले उनको बूढानीलकण्ठस्थित घर लुटेको छ । घरको पछाडिपट्टीको भान्साको ढोका फोरेर भित्र पसेका डाँकाहरूले ज्यान मार्ने धम्की दिँदै करिब २५ मिनेटमा नगद, गहना, ल्यापटप, मोबाइललगायत सात लाख बराबरको धनमाल लुटेको हो । केहीअघि बूढानीलकण्ठ क्षेत्रमै एसएसपी जयबहादुर चन्दको घर लुटिएको थियो ।

उसै पनि प्रहरी प्रशासनमाथि जनस्तरमा उतिसारो भरोसा छैन । सुरक्षा अवस्था खस्कँदो गतिमा छ । बीच सडकमै हत्या र अपहरणका घटना बढेका छन् । चोरी, डकैतीजस्ता अपराध सामान्यझंै हुन थालेका छन् । कतिसम्म भने, चौतर्फी असफलता भोगिरहेका प्रधानमन्त्री माधव नेपालले समेत प्रहरीको सक्षमतामा प्रश्न उठाएका छन् । उनले प्रहरी प्रशासनको प्रभावकारितामाथि प्रश्न गर्दै तेस्रो दर्जाको प्रहरीको खोजीमा रहेको केही साताअघि बताएका थिए । प्रहरीको छवि नकारात्मक हावी भइरहेको पृष्ठभूमिमा डीआईजीको घर चोरी भएको खबरले यो निकायप्रति थप अविश्वास पैदा गराएको छ । यस घटनाले जनमानसमा असुरक्षाको अनुभूति बढ्नेछ र प्रहरीको असक्षमतामाथि थप प्रश्नहरू उठ्नेछन् ।

(more…)

Read Full Post »