सिर्जना-सुनगाभा

स्रोत: ई-कान्तिपुर

-श्याम श्रेष्ठ

संविधानसभाको चुनावअघि संविधानसभा भयो भने सबै समस्या त्यसैबाट स्वतः हल हुन्छ भनेर एकथरि दलका नेताले भन्ने गर्थे । त्यो सफेद भ्रम हो भनेर साबित भइसकेको छ । अहिले फेरि उच्चस्तरीय राजनीतिक संयन्त्र भयो भने सबै समस्या छुमन्तर झैं हल हुन्छ भनेर अर्को भ्रमको खेती गर्न थालिएको छ । नेपाल अब धान/गहुँ खेतीका लागि विश्वमा महत्त्वपूर्ण रहेन, यो भ्रमैभ्रमको खेतीमा विश्वका अधिकांश मुलुकलाई पछि पार्न थालेको छ ।

त्यसो भनेर नेपालमा यतिबेला उच्चस्तरीय राजनीतिक संयन्त्रको आवश्यकता छैन भन्न लागेको होइन । अहिलेको नेपालको मुठभेडमुखी परिस्थितिमा सम्भावित राजनीतिक दुर्घटना र अशान्तिबाट देशलाई जोगाउन त्यो नितान्त आवश्यक पनि होला । तर त्यो संयन्त्र कुन-कुन उद्देश्य हासिल गर्नका लागि बन्छ ? त्यसले गर्ने मूर्त काम के-के हो ? गठन र निर्णय प्रक्रिया के ? र, त्यसले जे निर्णय गर्छ त्यो संविधानसभाभित्रका अधिकांश राजनीतिक दलका लागि स्वीकार्य कसरी हुन्छ ? यी आधारभूत सवालमा स्पष्टता र साझा सहमति नभई उच्चस्तरीय राजनीतिक संयन्त्र बनिहाले पनि त्यो प्रभावकारी र फलदायी हुन्छ भनेर भन्नु आधारविहीन कुरो हुन्छ । त्यो हात्ती आयो, हात्ती आयो फुस्सा मात्र पनि हुनसक्छ । कुनै पनि संस्था वा संयन्त्र बन्नु ठूलो कुरो होइन, उद्देश्यमूलक ढंगले प्रभावकारी हुने गरी बन्नु ठूलो कुरो हो ।

(more…)

Read Full Post »

मखलेलमा मेवा जस्तो खान्छौ कति मेरो देशलाई

तिम्रै बाऊको पेवा जस्तो ठान्छौ कति मेरो देशलाई

**

आशै-आश बक्रबास भो कानून छैन वशमा कतै

सन्की तालमा सुर्किनीले बान्छौ कति मेरो देशलाई

**

(more…)

Read Full Post »

स्रोत: नयाँ पत्रिका (सम्पादकीय)

भ्रष्टाचारमा नयाँ कीर्तिमान कायम गर्न थालेको नेपालमा पश्चिम नेपालका पूर्वप्रधानमन्त्रीका पुत्रको ४० करोड ऋण मिनाहा गरी सत्ताको संकट टार्न प्रधानमन्त्री भरमग्दुर लागिपरेका बेला पश्चिम नेपालकै बाजुरामा खाद्यसंकट देखिएको छ । हुन त, वर्तमान सरकारका लागि सत्ताको संकट टार्ने कार्यभार जति महत्त्वको छ, त्यति बिहान-बेलुकाको छाक टार्न नसकेका बाजुरावासीको खाद्यान्न-संकटको महत्त्व छैन । यो तथ्य सरकारले चामल माग्ने जनतालाई पुलिसको लाठी खुवाउने हदसम्मको दमनकारी व्यवहारबाट देखाइदिएको छ ।

नेता, नेता-पुत्र र धनीमानीलाई पोस्न र त्यसकै आडमा सत्ताको आयु लम्ब्याउन अनेक कसरत गरिरहेको सरकारसँग बाजुरावासीले चामल माग्ने धृष्टता गरे, अनि चामलको साटो तिनले दमन र यातना पाए । सरकारले भोकानांगा जनतालाई भात खुवाउन नसक्नु कुनै राज्य-अपराध होइन । अतः उसले भातको सट्टा लाठी खुवाएको छ र आफ्नो सरकारी दायित्व पूरा गरेको छ । आफ्नो दायित्व भोकानांगालाई भात खुवाउने होइन, लाठीमार्फत राज्यको उपस्थिति देखाउने हो भन्ने सत्य यस सरकारलाई राम्ररी ज्ञान छ । त्यही ज्ञान बाजुरावासीका बीचमा चामलको सट्टा निःशुल्क बाँडेर सरकारले सन्देश दिएको छ, सरकारको काम सिंगो देशका लागि बजेट बनाउनु हो । त्यस्तो बजेटमा भोक, भोकमरी र भोकानांगाको कुनै स्थान छैन ।

(more…)

Read Full Post »

स्रोत: नागरिक

-किरण पुन

प्रमुख प्रतिपक्ष एकीकृत माओवादीले ‘नेपाल र नेपाली जनताको भावनालाई समेट्न नसकेको’ तर्क गर्दै औपचारिक रुपमा राष्ट्रिय झण्डा फेर्ने प्रस्ताव संवैधानिक समितिमा लैजाने भएको छ। यसअघि उसले झण्डा फेर्ने कुरा बहसको रुपमा मात्र चलाएको थियो। संवैधानिक समितिमा रहेका माओवादी सभासद्हरुको मंगलबार सम्पन्न बैठकले यस्तो प्रस्ताव लैजाने निर्णय गरेको हो।

(more…)

Read Full Post »

स्रोत: नयाँ पत्रिका (सम्पादकीय)

नेपालमा राष्ट्रिय सरकार आवश्यक रहेको राष्ट्रसंघीय महासचिव बान कि मुनको विश्लेषणबाट सरकार असन्तुष्ट भएको र त्यसलाई हस्तक्षेपका रूपमा गम्भीर ढंगले लिएको भन्दै प्रधानमन्त्रीका एक सल्लाहकारको सार्वजनिक टिप्पणी आएकै दिन नेपालका लागि भारतीय राजदूतले प्रधानमन्त्री माधवकुमार नेपाल स्वयं उपस्थित कार्यक्रममा वर्तमान सरकारप्रति भारतको समर्थन मात्र दोहर्‍याएनन्, यही सरकारले संविधान बनाउने भविष्यवाणी पनि गरे । मुनभन्दा निकै कदम अघि बढेर सुदले गरेको टिप्पणीबारे भने सरकारको मौनताले विदेशी हस्तक्षेपबारे उसको दोहोरो मापदन्ड नै उजागर भएको छ ।

राजनीतिक नेतृत्वको परमुखापेक्षी सत्तालिप्सा र राष्ट्रिय इच्छाशक्तिको अभावका कारण नेपालमा कूटनीतिक नियोगहरू सुरुमा रेफ्री र बिस्तारै खेलाडी भएर नेपाली राजनीतिको मैदानमै ओर्लिसकेका छन् । आफूलाई फाइदा हुँदा त्यसलाई अन्तर्राष्ट्रिय समर्थन र बेफाइदा हुँदा भने हस्तक्षेप ठान्ने नेपाली राजनीतिज्ञहरूको दोहोरो चरित्रले विदेशीहरूलाई नेपालमा खेल्न धेरै सजिलो भएको छ । मुन र सुद प्रकरणमा सरकारको दोहोरो मापदन्ड त्यसका पछिल्ला उदाहरण हुन् । सरकार मात्र होइन, नेपाली राजनीतिका अरु खेलाडी पनि यसका अपवाद छैनन्, केवल मात्रात्मक अन्तर मात्र हो ।

(more…)

Read Full Post »